Zaman ve mekanda yayilim gösteren Türkler kurduklari medeniyetlerle dünyaya misal teskil etmislerdir. Sadece askeri alanda degil mimaride, musikide, giyim kusamda, mutfakta ve elbette edebiyatta güzelin arayicisi ve güzelin insacisi olan bu milletin dinamizmi göz doldurmaktadir.
Bu dinamizmin temelinde ne yatmaktadir Cevresindeki milletleri asirlarca idare etmekle kalmayip onlarin bir kismini da kendi icinde eriten, kendi kültür dünyasi icinde yasamaya ikna eden kaba bir gücten ziyade medeniyetlerindeki yükseklik ve yücelik degil de nedir Bugün dahi kültür cografyamizin sinirlari icinde kalmis milletlerin dillerindeki kültür kelimelerinin dil milliyetciligi cereyanlarina ragmen varligi bu gercegi teyit eder niteliktedir.
Dil bir milletin düsünce sistemini, dünya görüsünü yansitan tarih bir olgudur. Milletin hayatini dilde, milletin zevkini dilde, milletin idrakini dilde teyit ve tespit etmek mümkündür. Analitik degil de sentetik yapisi ile Türkce bu milletin kivrak ve rasyonel düsündügünü göstermektedir. Bu yapisiyla dilimiz bu dil ile bu dünyayi ögrenmis yeni nesillerin de düsünce yapisini etkilemekte ve ona bu dinamizmi kazandirmaktadir. Bu sebepledir ki milletin iradesi, ifadesi, tarihi ve kültürünün bir sonucu olan Türk diline kelepceler, bilekceler vurulmaya calisilmistir. Kullanicisinin onu tam manasiyla ögrenip dinledigini ve okudugunu anlayan, anladigini rahatca sözlü ve yazili anlatabilen nesiller görünürde hedeflense de bu hususta yapilanlarin bu ulvi hedefle uyusmadigi müsahede edilmektedir.
Dil bir milletin bekasinin güvencesi, hayatinin nesesi, cemiyetinin tutkalidir. Dile hizmet, halka hizmettir. 14. yüzyilin sonu ile 15. yüzyilin ilk yarisinda Osmanli cografyasinda yasayan Hasan Hace de üretiminin gerek malzemesi ve gerekse üslubu ile düsünce ve gönül dünyamizi zenginlestirenlerdendir. Tasavvuf üzerine Arapca yazdigi Müzulüs-Sükuk ve Türkce kaleme aldigi Sülukil-Asin ile devrinin bir kisim hastaliklarini tedavi etmeye calismis; insanlara dogruyu ve iyiyi, ilmi, irfani ve zarifligiyle ifade etmistir. Hasan Hacenin Sülukil-Asiundeki yirmi ilahi yaninda ayrica otuz kadar ilahisinin de bu eserin akabinde yer aldigi görülmektedir. Taramalarimiza ragmen baska bir mecmuada veya ayri bir eser olarak tespit edemedigimiz ilahiler, Amasya Bayezit Il Halk Kütüphanesinde 05 Ba 509 numarayla kayitli Mecmuanin icinde 134a-146a varaklari arasinda yer almaktadir. Kütüphanelerimizdeki mecmua ve eserlerin daha saglikli tasnifatindan sonradir ki ancak Hasan Hacenin yeni ilahilerinin tespiti mümkün olabilir. Eldeki Mecmuada ilahilerin bulundugu iki yerden eksik sayfalarin ve dolayisiyla eksik ilahilerin bulunmasi, ayrica Hasan Haceden bahseden kaynaklarda verilen beytin mevcut eserlerde yer almamasi müellifin baskaca ilahilerinin varliginin delilidir.
Elinizdeki eserde Sülukil-Asiun disinda kalan ve bu eserin akabinde yer alan dördü eksik otuz ilahinin tenkitli metni, bu metnin gramatikal dizini ve sözlügü ile yazim özellikleri, kelime türleri, kelime yapim yollari ve isletim eklerini tasvir eden kücük bir dilbilgisi yer almaktadir. Eserin sonunda tipkibasim da ilgililerin dikkatine sunulmustur.
