Dört Kapi Kirk Makam, aska asik olan asigin ask yolunu anlatir Ask yolu, bir egitim yoludur ve Aleviler-Bektasiler bu egitim yolunun yolcularidir. Ask, iste bu yolculukta yolcularca yutulan zamanin cocugudur. Bu baglamda Alevilik-Bektasilik, din degil bir asktir O zaman soralim ask nedir, diye. Ask, Aleviligin-Bektasiligin anayasasi olarak algilayabilecegimiz varolus cevriminin gerceklesme, bu cevrimi bilgiye dönüstüren Dört Kapi Kirk Makam egittim programinin gerceklestirilme nedenidir Nedenler gizlenmeyi sever; ask her seyin varliga gelme ya da bir seyi nesnellestirme nedeni olduguna göre o da gizlenmeyi sever, yani sirdir.
Askin hallerini deneyim konusu yaptigimizda hazir olarak verilenin ya da belletilenin disinda kesinlikle kendimize rastlayacagiz. Önce yabanci gelecegiz, kendimiz kendimize. Biliyorsunuz hakikat, hayretten ibarettir; hayret kendini hissettirecek, tipki bir kedi gördügünde miyav miyav diye haykiran bir cocuk gibi bagirmak gelecek icimizden; yasini-basini almis insanlariz, dogal olarak utanacagiz. Demek ki diyecegiz, ya cocuk olacagiz ya da cocuktaki coskuyu yaratacak denli asik
sik olmak bilinci yoklamak anlamina gelir Bilinci yoklamayan asiklik kolayi anlatir. Biz biliyoruz ki kolay güzel degildir; her zaman zor güzeldir demek de dogru olmayabilir; güzel ayrimina varamadigimiz herhangi bir yerde ya da yani basimizdadir, sakindigimiz yerdedir, sucladigimiz mekandadir, günahkar kabul ettigimiz seyin icindedir. Öyleyse Her insanin yasami somut olarak algilanmali ve her insanin yasamindan ask devsirilmelidir. Demek ki insan asik olmak icin yasar ya da yasamak icin asik olur.
Insan kendisinin ve doganin dahisi olmak istiyorsa asik olmak durumundadir. Kisi kendisinin dahisi olursa kendi denetiminin, doganin dahisi olursa doganin denetiminin disina cikar. Bu tehlikeli bir serüvendir; ama böylesi bir serüvenin kahramani olmak isteriz.
Dört Kapi Kirk Makam sürecinde ask, bilmeyle elde edilen bir egilimdir ve kisiyi asagidan, daha cahil durumdan yukariya, daha bilgili duruma yükselten icsel egilimdir. Böylesi bir tasarimda ask, bir insanlasma ortamidir; orada insan kendini bulur, kesfeder. Baskasina -bu baskasi Tanridir- ulasmanin yollarini arar bulur. Ask, insan olabilmek icin gercek bir kacinilmazliktir; kendini ve dünyayi yeniden kurmaya calisan insan icin zorunlu bir etkinliktir. Ruh ve beden bütünlügünden daha genis ve cerceveli olarak algilanan tanrisal bütünlüge ulasmaktir. Ask, gercek bireyden dünyaya acildigimiz yerdir Bu anlamda esiktir.
